1. West Ham United - Millwall (Dockers Derby)
Al meer dan tien jaar wachten de fans van West Ham United en Millwall op een nieuwe Dockers Derby. West Ham promoveerde in 2012 naar de Premier League en keerde daarna nooit meer terug op het tweede niveau van Engeland. Iets dat Millwall door de jaren heen hen niet na deed. Sterker nog, The Lions speelden voor het laatst op het hoogste niveau in 1990. Een ding is zeker, de rivaliteit is ondanks de jaren absoluut niet afgezwakt.
Beide clubs werden opgericht door havenmedewerkers. Zij werkten voor rivaliserende havens aan de Thames en kwamen elkaar voortaan dus ook al tegen op en langs het voetbalveld. Van vader op zoon werd de liefde voor de clubs doorgegeven. Tot op de dag van vandaag zijn er nog altijd fans die afstammen van de eerste fans en spelers van Thames Ironworks (tegenwoordig West Ham United) en Millwall Athletic.
Wij wachten met smacht op het moment dat de Dockers Derby weer op het programma verschijnt. Voorlopig moeten we het geluk hebben dat ze elkaar treffen in de League Cup of FA Cup. In competitieverband lijkt het voorlopig nog niet te gaan gebeuren. Waar West Ham vecht voor een ticket in de Europese competities, moet Millwall in een goed seizoen genoegen nemen met een plekje in het linkerrijtje van de Championship.
2. Liverpool FC - Everton FC (Merseyside Derby)
Hoewel hij nét niet op de eerste plek staat in dit lijstje met de tien grootste derby’s van Engeland is het zonder twijfel wel de meest besproken derby van het Verenigd Koninkrijk. Wanneer Liverpool FC en Everton FC elkaar treffen, loopt heel voetballievend Merseyside uit. De clubs uit de stad Liverpool hebben een intrigerende, ietswat trieste, gedeelde historie.
Niet Liverpool Football Club maar Everton was de eerste bespeler van het nu zo iconische Anfield. Na gestechel over rechten, besluit de directeur van Everton te vertrekken van Anfield Road en eigen onderkomen te bouwen. Goodison Park is het nieuwe thuis van de Toffees. De eigenaar van het stadion Anfield mist het voetbal en besluit een eigen team op te richten om de leegte aan Anfield Road op te vullen. Liverpool Football Club wordt geboren. In de jaren die volgen worden er de nodige prijzen binnengehaald door beide clubs.
Er ontstaat een soort haat-liefde-verhouding tussen Evertonians en Liverpudlians. Everton-fans vormen de grootst mogelijke steun voor de Liverpool-fans na afloop van de Hillsborough-ramp. Zij verloren tenslotte ook familieleden bij deze verschrikkelijke ramp. Hoewel de rivaliteit fiers is, zal hierdoor de Merseyside Derby ook geregeld te stempel “The Friendly Derby” krijgen. Een ding is zeker: er is vrijwel geen enkele wedstrijd ter wereld zo uniek als deze.
3. Arsenal FC - Tottenham Hotspur (North London Derby)
De North London Derby is een inmiddels meer dan een eeuw oude derby tussen Arsenal Football Club en Tottenham Hotspur Football Club. Hoewel in de 19e eeuw de ploegen elkaar al eens troffen, werd het eerste officiële duel pas in 1909 afgewerkt. Destijds speelde Arsenal zijn thuiswedstrijden nog in Plumstead, dat ten oosten van Londen ligt. Van een North London Derby was dus nog geen sprake.
In 1913 komt daar verandering in. Arsenal verhuist naar Highbury, waar het tot 2006 speelde. Dit iconische stadion was gelegen op slechts 6,5 kilometer van het White Hart Lane van Tottenham Hotspur. The North London Derby is geboren! Door de jaren heen speelden de teams meer dan 200 keer tegen elkaar. De animositeit nam af door het grote verschil in prestaties. Pas in 2001 ging die knop weer om. Spurs-legende en jeugdacademie-speler Sol Campbell verruilt Tottenham Hotspur op transfervrije basis voor Arsenal. Dat wordt hem niet in dank afgenomen.
In navolging van deze spraakmakende transfer wordt Tottenham Hotspur weer steeds succesvoller. Het derby gevoel laait weer op. De tijden van vele St. Totteringham’s days, het moment in het seizoen waarop Arsenal-fans vieren dat Tottenham Hotspur niet langer boven hen kan eindigen, lijken voorgoed voorbij. De derby van Noord-Londen is weer een van de meest spraakmakende wedstrijden van het Premier League-seizoen!
4. Crystal Palace - Brighton & Hove Albion (M23 Derby)
Van alle derby’s in Engeland is die tussen Crystal Palace en Brighton & Hove Albion misschien nog wel het vreemdst. Rivalen die hun thuiswedstrijd op meer dan een uur rijden van elkaar spelen, zijn er niet veel. Zeker niet met alle stads- en regio derby's die er in Engeland worden gespeeld. Toch is de M23-derby, zoals het duel wordt genoemd, een van de meest intense onderonsjes van Engeland.
De M23 is naamgever van de derby én de snelweg die Croydon (de Londense wijk waar Crystal Palace speelt) en Brighton met elkaar verbind. Dat is ook vrijwel het enige dat de clubs en standplaats met elkaar te maken hebben. Brighton is een rustige stad gelegen aan de zuidkust van Engeland terwijl Croydon een van de grootste wijken van de metropool Londen is. Het gaat dan ook niet om een derby waaraan demografie aan ten grondslag ligt.
De rivaliteit ontstaat wanneer Crystal Palace en Brighton & Hove Albion elkaar 5(!) keer treffen in één seizoen. Tijdens het vierde treffen in 1976/1977 gaat het mis. Brighton ziet in een return voor de FA-cup een goal afgekeurd worden en moet vervolgens ter overmaat van ramp ook nog een penalty overnieuw nemen. Trainer Alan Mullery is woest en kan zijn woede niet verkroppen. Hij laat geen spaan heel van de fans van Palace tijdens het daaropvolgende interview. De rivaliteit ontbrandt.
Na jaren van heerlijke derby’s wordt er in 2013 nog eens olie op het vuur gegooid. Crystal Palace en Brighton & Hove Albion strijden beide om een plekje in de Premier League en treffen elkaar in de halve finale van de play-offs. Crystal Palace is woedend. Er wordt ontlasting op de vloer van hun kleedkamer gevonden en wijst naar Brighton & Hove Albion als de oorzaak. Achteraf blijkt het allemaal net wat minder spraakmakend te zijn. De buschauffeur van Crystal Palace haalde het toilet niet en moest een noodstop maken in kleedkamer van zijn eigen club.
5. Aston Villa - Birmingham City (Second City Derby)
Birmingham in de tweede grootste stad van Engeland en is net als Londen een voetbalbolwerk. Ondanks dat het merendeel in Birmingham en rondom de stad niet in de Premier League speelt, zijn het clubs met een grote statuur in het Engels voetbal. Denk naast Aston Villa en Birmingham City aan de aanwezigheid van clubs als West Bromwich Albion, Wolverhampton Wanderers, Walsall en Coventry City.
Ondanks de vele clubs in en rondom Birmingham is er toch maar één echte Second City Derby. Aston Villa - Birmingham City is een kraker van meer dan een eeuw oud. In 1879 troffen zij elkaar voor het eerst. Acht jaar later wordt het eerste officiële treffen afgewerkt. Waar families normaal veel samen doen, worden ze tijdens derbydays uit elkaar gereten. Vele families in Birmingham zijn tot op het bot verdeeld als het gaat om voetbal. Waar vroeger de liefde voor de club nog door woonwijk van vader op zoon over wordt gegeven. Zijn er nu inmiddels vele families door huwelijken zowel Villa- als City-fans.
Waar vele derby’s juist gekenmerkt worden door controverse is het rondom de Second City Derby redelijk rustig. Dat kan ook te maken hebben met het feit dat de rivaliteit op sportief gebied nauwelijks aanwezig is. Waar Aston Villa jaar na jaar de prijzen aaneen reeg en Birmingham City in de lagere regionen van het Engels voetbal verbleef, kwamen de fans elkaar niet al te vaak tegen.
In 2011 is er toch onenigheid. Alex McLeish doet het onmogelijke met Birmingham City en wint de League Cup. Het is de eerste hoofdprijs van The Blues sinds 1963. Men is in de wolken met de hoofdtrainer. Die trots is snel weg. Alex McLeish verlaat Birmingham City en begint aan zijn nieuwe job bij rivaal Aston Villa. Hij ontvangt van supporters van beide clubs bedreigingen. Een onhoudbare situatie. De trainer vertrekt een jaar later en keert nooit meer terug in Birmingham.
6. Portsmouth - Southampton (South Coast Derby)
De rivaliteit tussen Portsmouth en Southampton ontstaat al tijdens het einde van de 19e eeuw. Southampton goldt als een van de voornaamste commerciële havens van Groot-Brittannië. De haven van Southampton was bijvoorbeeld de plek waarvan de Titanic vertrok voorafgaand aan zijn noodlottige einde. Portsmouth had daarentegen een militaire haven. Door deze verschillen, een minimale afstand tussen beide steden en de oprichting van de twee voetbalclubs ontstond er naast een economische en stedelijke ook een sportieve rivaliteit.
Toch is de hedendaagse rivaliteit niet van alle tijden. Zo won Portsmouth in 1939 nog de FA Cup en werd deze vol trots getoond in het centrum van Southampton. Men was vooral blij dat er een club van de zuidkust zo succesvol was. Pas in de jaren zestig wordt de rivaliteit intenser. Beide clubs komen uit in de Second Division en treffen elkaar dus met enige regelmaat. Ook het alles beslissende duel in 1976. In de laatste minuut weet Mick Channon in Fratton Park de winnende te scoren voor Southampton. Het gevolg: Portsmouth degradeert naar het derde niveau van Engeland.
Door de jaren heen werden er nog enkele keren wedstrijden tussen Portsmouth en Southampton gespeeld. Maar zeker de laatste jaren zijn onderonsjes zeldzaam. Southampton is een vaste bespeler van de Premier League terwijl Portsmouth een aantal jaar wegkwijnde in de League One. In 2019 troffen beide elkaar voor het laatst. Southampton toonde het overwicht. Er werd met 0-4 gewonnen. Toch was de tijdelijke terugkeer van de derby voor de Portsmouth-aanhang al een overwinning op zichzelf.
7. Blackpool FC - Preston North End (West Lancashire Derby)
In Nederland is de West Lancashire Derby wat minder bekend, maar in Engeland is iedere voetballiefhebber wel bekend met dit affiche. Het is zonder twijfel een van de meest beladen derby’s van het land. Sinds 1901 treffen Blackpool Football Club en Preston North End elkaar al in competitieverband. In een tijd dat de ploeg uit Preston nog werd gezien als een van de beste clubs van Groot-Brittannië, had men in Blackpool zelden tot nooit het geluk aan hun zijde. Het duurde dan ook 24 jaar voordat Blackpool FC een overwinning wist te pakken tegen de dan al tweevoudig landskampioen uit Preston.
Door het grote verschil op sportief gebied, werd er nog niet gesproken over een fierse rivaliteit. Pas in 1946 leeft een rivalenstrijd op. Vijftien jaar lang strijden Preston North End en Blackpool FC samen om de titel in de First Division en de status van beste club van Engeland. Fans uit de regio komen steeds vaker voor de keuze voor het oranje van Blackpool of het blauw van Preston te staan.
Volgens locals groeit de rivaliteit in 1970 uit in haat. Preston North End en Blackpool treffen elkaar op de laatste speeldag van het seizoen en er staat heel wat op het spel. De thuisploeg moet winnen om niet te degraderen naar de Third Division. Bij Blackpool kan men zich bij een overwinning opmaken voor een feestje. Het zou dan promotie naar de First Division afdwingen. Uiteindelijk gebeurt het laatstgenoemde. De fans van Preston North End zullen deze dag niet snel meer vergeten.
De laatste jaren wordt de West Lancashire Derby niet vaak meer gespeeld. Door de promotie van Blackpool FC in 2019/20 naar de Championship, werd het nog net niet gevierd dat de derby terug was. Dat de onderlinge ‘haat’ nog altijd bestaat blijkt wel uit de woorden van de spelers en staf zelf. Zo sprak oud-Preston trainer Gary Peters recent nog kleinerend over ‘die gasten met die toren(red. Verwijzend naar The Blackpool Tower’ in plaats van Blackpool FC.
8. Blackburn Rovers - Burnley FC (East Lancashire Derby)
De East Lancashire Derby is misschien wel ‘s werelds oudste derby. Blackburn Rovers en Burnley FC worden opgericht door molen medewerkers die tijdens de laatste decennia van de 19e eeuw zorgden voor voldoende katoen voor de vele textielfabrieken in het noorden van Engeland. Al voordat de clubs opgericht werden, heerste er dus enige rivaliteit tussen de twee dorpen.
In 1884 treffen Blackburn Rovers en Burnley elkaar voor het eerst. In Turf Moor (nog altijd het stadion van Burnley) wordt het 0-10 voor de bezoekers. Vele ontmoetingen volgen in de jaren daarna. De clubs uit East Lancashire groeien langzaam uit tot de beste van het land en willen profs aantrekken. De FA maakt op dat moment nog gebruik van een regel waardoor clubs enkel profspelers aan mogen trekken die al twee jaar in een straal van 2 mijl van de club zelf wonen. Blackburn verklikt Burnley, want zij hielden zich niet aan die regel en hadden veel Schotten op de loonlijst staan. Het begin van een onderlinge haat.
Wanneer in 1891 beide clubs elkaar treffen, wordt er wederom een nieuw hoofdstuk toegevoegd aan het dan alle dikke boek dat de East Lancashire Derby heet. Burnley ontvangt de gasten uit Blackburn en staat bij rust al met 3-0 voor. Door de extreme sneeuwval vinden de spelers van Blackburn Rovers het wel prima en vragen om de wedstrijd te stoppen. Er wordt toch doorgevoetbald. Enkele minuten na de rust krijgt een speler van de bezoekers rood. De rest van het team besluit ook het veld te verlaten. De wedstrijd wordt afgefloten en dient overnieuw gespeeld te worden. Je raadt het al; de inhaalwedstrijd verloopt heel anders en eindigt in een 1-1.
In de tachtig jaar die volgen blijft het rustig rondom de derby. Economische problemen in Engeland zorgen voor de opkomst van het hooliganisme. Fans van de beide clubs vinden elkaar steeds beter en gaan geregeld met elkaar op de vuist ondanks het verschil in competitieniveau. In 1991 merken de spelers pas weer wat van de derby. Wanneer Burnley voor promotie speelt, komt er een vliegtuig over met de tekst: Staying down 4 ever, luv Rovers ha ha ha’. Sinds dit seizoen is de derby weer terug!
9. Newcastle United - Sunderland (Tyne-Wear Derby)
De onderlinge haat die tijdens Newcastle United - Sunderland voelbaar is, is eeuwen oud. In 1642 breekt de Engelse burgeroorlog uit tussen aanhangers van Koning Charles I en volgers van de Parlementarische beweging. De laatstgenoemden wilden de macht van de koning verschuiven naar een grotere groep belangrijke inwoners. Inwoners van Sunderland scharen zich achter de Parlementariërs terwijl men in Newcastle-upon-Tyne loyaal is aan Koning Charles I. Een negen jaar durende oorlog breekt uit.
Dat er zo’n 400 jaar geleden al een rivaliteit heerste tussen beide steden, seipelt zelfs nu nog door tijdens onderonsjes tussen Newcastle United en Sunderland FC. Jarenlang werd de derby ontsierd door misdragingen van fans. Zo kwamen er fans op het veld en probeerde ze spelers van de tegenstander te bereiken. Inmiddels zijn dit soort voorvallen gelukkig verleden tijd en proberen de fans de spelers vocaal te ondersteunen. Althans, wanneer ze elkaar treffen. Want dat is helaas nog maar sporadisch.
De laatste keer dat de Tyne-Wear Derby werd gespeeld, dateert alweer van maart 2016. Door degradaties van Sunderland lijkt dat een nieuwe derby voorlopig nog even op zich moet laten wachten.
10. Manchester United - Manchester City (Manchester Derby)
De Manchester-derby kent wat minder diepgaande geschiedenis als enkele andere derby’s die wij eerder beschreven. Toch mag deze kraker absoluut niet vergeten worden in dit lijstje. De stadsderby verdeeld voetballiefhebbend Manchester in blauw en rood. Families die normaal enorm hecht zijn, staan voor een dag even niet zij-aan-zij.
De eerste officiële ontmoeting tussen Manchester United (toen nog Newton Heath LYR) en Manchester City werd gespeeld in 1894. Newton Heath versloeg de Citizens met 5-2. Op dat moment was de rivaliteit niet te vergelijken met die van nu. Fans gingen de ene week bij de ene club uit Manchester kijken en zaten de andere week bij de andere club op de tribune. Pas na de Tweede Wereldoorlog laaide een rivaliteit tussen beide supportersgroeperingen op.
Inmiddels is Manchester City als ‘eeuwige’ grijze muis opgeklommen tot een van meest succesvolle clubs van Engeland. Daar kijkt men bij Manchester United met argwaan naar. Waar zij altijd heerste over de Premier League, lijken zij de afgelopen jaren juist een stapje terug te moeten doen ten opzichte van Manchester City.
